Psychologia to dziedzina, która cieszy się w ostatnich latach dużą popularnością. Jest nie tylko obleganym kierunkiem na studiach. Znalazła także swoje miejsce w popkulturze – nie brakuje książek, artykułów, materiałów, a nawet dzieł sztuki o tematyce psychologicznej. Nic dziwnego, jest to w końcu nauka dotycząca nas samych. Jak jednak zaczęła się historia psychologii?
Gdzie szukać źródeł psychologii?
Słowo psychologia wywodzi się z greki, a mianowicie z połączenia dwóch słów – psyche (dusza) i logos (słowo, myśl, rozumowanie). Czy to oznacza, że jej źródeł dopatrywać należy się w Grecji? I tak, i nie. Zagadnienia psychiki interesowały greckich filozofów, takich jak chociażby Platon i Arystoteles, którzy dzielili się swoimi rozważaniami w tym zakresie. Sama nazwa psychologia po raz pierwszy w druku została użyta jednak dopiero w XV wieku.
Jeśli szukać by dziedziny, która jest przodkiem i niejako krewnym psychologii byłaby to właśnie filozofia. Przez wieki filozofowie zadawali sobie pytania na temat ludzkiej natury i świadomości. Zastanawiali się także, co kieruje zachowaniem człowieka. Historia psychologii ma więc swoje źródła w filozofii. Ale psychologia jest też spokrewniona z medycyną i psychiatrią, socjologią, czy antropologią i etiologią. W którymś momencie musiała więc „wyrosnąć” na oddzielną dziedzinę.
Psychologia i jej początki
O psychologii, jako oddzielnym bycie, można mówić od XIX wieku. To właśnie wtedy zaczęto stosować wiedzę empiryczną i podjęto się badania ludzkich procesów psychicznych. Za „rok urodzenia” psychologii podaje się rok 1879r., kiedy to Wilhelm Wundt stworzył na Uniwersytecie w Lipsku pierwsze eksperymentalne laboratorium psychologiczne. Badania prowadzono za pomocą metody introspekcji, czyli samoobserwacji. Historia psychologii zaczyna się umowie od tego momentu.
Z tego powodu Wilhelm Wundt określany jest często „ojcem psychologii” – miał on duży wpływ na to, że psychologia została nauką. Napisał on ponad 500 dzieł i nadzorował wiele prac doktorskich. Ale swoją cegiełkę w budowaniu rzetelności psychologii jako nauki dorzucili też Polacy. Wunt opracował swoją metodę w oparciu o publikację „Jak należy badać duszę? Czyli o metodzie badań psychologicznych” stworzoną przez Juliana Ochrowicza. Sam Ochrowicz pracował w zespole Wunta jako doktorant-metodolog. Był on także współinicjatorem I Międzynarodowego Kongresu Psychologii Fizjologicznej (1889r.) Jeden z kolejnych zjazdów miał się zresztą odbyć w Warszawie, co jednak nie udało się z powodu działań wojennych w latach 1914-1918. W tym okresie aktywnie działa również Józefa Joteyko, która była przewodniczącą belgijskiego Towarzystwa Neurologicznego. Wielokrotnie nagradzała ją paryska Akademia Nauk. Joteyko założyła też pierwszy polski periodyk o tematyce psychologicznej.
Psychologia jako nauka nie liczy sobie nawet 150 lat. Przez wszystkie jednak dekady stopniowo poszerzała ona wiedzę dotyczą ludzkich procesów psychicznych i zachowania. W tym okresie miało miejsce wiele badań i publikacji, pojawiło się dużo wybitnych psychologów praktyków i badaczy, który znacząco wzbogacili tę dziedzinę swoimi odkryciami i wnioskami. Nie brakowało też kontrowersji. Ewolucja psychologii wciąż trwa i z pewnością “nauka o duszy” jeszcze niejedno nam wyjaśni.