Terapia Gestalt, obok nurtów psychodynamicznych oraz poznawczo-behawioralnych, cieszy się w Polsce dużą popularnością. Kładzie się w niej nacisk na teraźniejszość, świadomość własnych emocji i odczuć pochodzących z ciała. Ważne są także wątki egzystencjalne. Komu rekomenduje się ten typ terapii?
Terapia Gestalt – co to za nurt terapeytyczny?
Terapia Gestalt to jedna z metod psychoterapeutycznych, którą zalicza się do nurtów egzystencjalnych. Jej założycielem jest niemiecki lekarz Fritz Perls. Powstała ona na przełomie XX wieku. Nie należy jej utożsamiać z psychologią postaci (Gestalt), czyli teorii percepcji. Choć Perls czerpał z jej pewnych postulatów, są to jedynie częściowe inspiracje. Najważniejsze założenia psychoterapii Gestalt dotyczą jedności ciała i umysłu. Człowiek dąży do homeostazy, czyli poczucia równowagi na różnych polach. Aby zaspokoić swoje potrzeby, potrzebuje on poszerzać swoją świadomość oraz doświadczać różnych emocji. Nacisk kładzie się przede wszystkim na teraźniejszość, a także odpowiedzialność za własne wybory i decyzje. W terapii dąży się również do uwolnienia od presji otoczenia i oczekiwań, które nie są zgodne z “ja”. Ważne jest także to, aby “domknąć” pewne sprawy z przeszłości. Kluczowe znaczenie ma relacja klienta z terapeutą, która powinna być zbudowana na autentyczności, zaufaniu i szczerości.
Jak powstała terapia Gestalt?
Psychoterapia Gestalt to metoda stworzona przez Fritza Perlsa, który początkowo zajmował się psychoanalizą. Z czasem odrzucił on jednak typowe dla tego nurtu interpretacje i teoretyczne analizy. Zamiast tego ważniejsze było dla niego autentyczne doświadczenie własnego “ja” oraz otaczającej rzeczywistości. Perls interesował się także sztuką oraz wschodnimi filozofiami, jak buddyzm czy taoizm. W swojej metodzie terapeutycznej postawił więc nacisk na wątki egzystencjalne. Czerpał on również z psychologii Gestalt, psychologii postaci, fenomenologii i teorii pola Lewina. Uważał, że człowiek powinien wziąć odpowiedzialność za siebie i swoje życie. W powstaniu terapii Gestalt ważną rolę odegrała również żona Fritza Laura oraz Paul Goodman.
Na czym polega terapia Gestalt?
Terapia Gestalt może być formą terapii indywidualnej lub grupowej. Choć w jej przebiegu omawia się wątki dotyczące przyszłości i przyszłości, terapeuta kieruje uwagę klienta przede wszystkim na chwilę obecną – tzw. “tu i teraz”. Interpretacje i wnioski nie są aż tak ważne jak samo przeżywanie oraz wyrażanie uczuć, a także podążanie za intuicją. Kluczowym zadaniem jest budowanie samoświadomości. A ponieważ w nurcie psychoterapii Gestalt wyjątkowo akcentuje się holistyczne podejście, niezwykle istotne są uczucia i sygnały pochodzące z ciała.
Metoda uczy także głębokiego i podmiotowego przeżywania relacji z innymi. Chodzi o to, aby umieć jasno wyrażać swoje uczucia i stawiać granice, a jednocześnie być uważnym na drugiego człowieka. W czasie terapii korzysta się z różnych technik, wśród których wymienić można technikę pustego krzesła (dzięki temu uczestnik może przeprowadzić dialog między różnymi częściami swojego “ja” bądź z osobą, z którą nie istnieje możliwość rozmowy, a która miała duży wpływ na życie danej osoby), pracę nad snami czy psychodramę. Zakłada się, że każda osoba potrafi znaleźć w sobie odpowiedź na pytanie jak pokierować w swoim życiu. Terapeuta staje się towarzyszem podróży, w której uczestnik terapii dąży do odkrycia prawy o samym sobie.
Bądź tym kim jesteś i mów to, co czujesz, ponieważ ci, którzy mają z tym problem nie są ważni, a ci, którzy są ważni, nie mają z tym problemu.
Fritz Perls
Dla kogo jest terapia Gestalt?
Na terapię Gestalt może zapisać się każdy, zarówno osoba borykająca się z problemami natury psychicznej, jak i taka, która dąży do rozwoju osobistego. Zakłada się jednak, że poszczególne nurty terapeutyczne i stosowane przez nie narzędzia w jednych przypadkach sprawdzają się lepiej, w innych gorzej. Na terapię Gestalt nie kieruje się np. osób uzależnionych lub pacjentów z psychozą. Rekomenduje się ją raczej osobom świadomym, które dążą do głębszego zrozumienia samych siebie, a także chcą polepszyć jakość swoich kontaktów z innymi. Często przeżywają one różne lęki, stany smutku i beznadziei, doświadczają problemów w relacjach. Warto mieć także na uwadze podejście terapeuty, który nie przejawia dyrektywnej postawy, a jednocześnie dąży do stworzenia autentycznej relacji z klientem i pokazuje swoje prawdziwe “ja”. Ważne więc jest, aby uczestnik terapii posiadał umiejętności komunikacyjne i nie oczekiwał od terapeuty inicjatywy czy konkretnych rozwiązań swoich problemów.
Czy terapia Gestalt jest skuteczna?
Skuteczność terapii Gestalt zależy od wielu czynników, wśród których najważniejsze są otwartość klienta na metodę oraz zmianę w swoim życiu, a także jakość relacji terapeuta-klient. Badania pokazują, że o sukcesie terapii w większej mierze decyduje więź z psychoterapeutą niż sam nurt i jego założenia. Zastanawiając się nad uczestniczeniem w psychoterapii Gestalt, warto wziąć pod uwagę czym charakteryzuje się ta metoda oraz jak zachowuje się terapeuta. Niektóre osoby preferują bardziej ustrukturyzowane sesje, podczas gdy spotkania terapeutyczne w duchu Gestalt dają przestrzeń do wielu eksploracji. Przede wszystkim należy jednak skupić się na budowaniu relacji z terapeutą, czuć się w niej wysłuchanym i bezpiecznym. Terapia Gestalt często ma długoterminowy charakter, pozwalając na duże pogłębienie samoświadomości i poprawę jakości swojego życia.
Terapia Gestalt to jeden z popularniejszych nurtów psychoterapeutycznych. Metoda ta pomaga w budowaniu samoświadomości i głębszym przeżywaniu tego, co dzieje się w chwili obecnej. Nie jest to nurt dyrektywny. Opiera się on przede wszystkim na dialogu i doświadczeniu różnych stanów emocjonalnych.
Źródło:
1. Smolec B., Kincel A., Psychologia Gestalt a psychoterapia Gestalt, [w:] Śląska Biblioteka Cyfrowa [online]. Dostępny w Internecie: https://www.sbc.org.pl/Content/9851/smolec.pdf (28.05.2021).
2. Samson H., Tu i teraz, czyli psychoterapia Gestalt, [w:] Zwierciadło [online]. Dostępny w Internecie: http://www.zwierciadło.pl/psychologia/1588,1,tu-i-teraz-czyli-terapia-gestalt.read (28.05.2021).
3. Katolo M,m, Sałdak D., O metodzie, [w:] Gestalt Polska [online]. Dostępny w Internecie: https://gestaltpolska.org.pl/pl/o-psychoterapii-gestalt (28.05.2021).